Fototerapia jest wykorzystywana w leczeniu żółtaczki wśród noworodków, najbardziej narażone na nią są dzieci urodzone przed terminem ale dotyka też ponad połowę dzieci urodzonych terminowo. Żółtaczka nie jest groźną dolegliwością, chociaż w przypadku zdiagnozowania formy patologicznej wymaga leczenia. Fototerapia jest obecnie najskuteczniejszą i najbezpieczniejszą metodą leczenia żółtaczki patologicznej, poprzez naświetlanie ma na celu zmniejszenie zbyt wysokiej zawartości bilirubiny we krwi dziecka.
Podstawowym czynnikiem pojawienia się żółtaczki jest to, że nowo-narodzony organizm przystosowuje się do życia po za łonem matki. Po porodzie następuje rozpad i wymiana hemoglobiny płodowej, ponieważ ten proces odbywa się w krótkim czasie wątroba noworodka nie potrafi wychwycić i wydalić bilirubiny w odpowiedniej ilości. Bilirubina z krwi przedostaje się do skóry, co wywołuje objawy żółtaczki fizjologicznej czyli przede wszystkim zażółcenie powłok skórnych, białkówki ocznej i błon śluzowych. Te objawy pojawiają się najczęściej między 2 a 3 dobą życia i ustępują do 10 dni. Innymi czynnikami, przez które może dojść do pojawienia się żółtaczki są np.: niedotlenienie podczas porodu, konflikt serologiczny, z powodu słabej pracy jelit lub poprzez jakikolwiek uraz, który nastąpił podczas porodu w okolicach główki noworodka. Żółtaczka patologiczna może pojawić się już w 1 dobie życia i wymaga natychmiastowego leczenia, ponieważ nie leczona dolegliwość może doprowadzić do uszkodzenia komórek nerwowych dziecka.
Na czym polega fototerapia – zabieg najczęściej wykonuje się w szczelnie zamkniętym inkubatorze wtedy skóra noworodka naświetlana jest za pomocną specjalnych świetlówek, które mogą emitować zmienne światło fioletowe, niebieskie, zimnobiałe, dzienne i zielone (najczęściej jednak jest to odcień niebieski). Podczas naświetlania konieczne jest zasłonięcie oczu dziecka specjalną opaską lub okularkami, a w przypadku chłopców także narządów płciowych. W czasie zabiegu pielęgniarka kontroluję temperaturę, masę ciała oraz diurezę noworodka jest to ważne, ponieważ zapobiegnie to przegrzaniu i odwodnieniu się małego organizmu.
Ile trwa fototerapia u noworodka – zabieg stosowany jest w sposób ciągły. Jednak pozycja w jakiej leży maluszek powinna być zmieniana co około 2-3 godziny, dodatkowo w razie możliwości należy stosować przerwy co około 2 godziny na karmienie dziecka. Dzięki uzupełnieniu płynów nastąpi przyspieszenie perystaltyki jelit, a w sytuacjach zalegania smółki – na jej szybsze wypróżnienie ma to na celu zmniejszenie bilirubiny krążącej w jelitach oraz w wątrobie. Cały proces naświetlania w większości przypadków trwa ok. 1,5 doby, choć jest to uzależnione od tempa spadku poziomu bilirubiny oraz stanu zdrowia dziecka.
Fototerapia jest bezpieczna i powszechnie wykorzystywana w położnictwie. Jej stosowanie niesie minimalne ryzyko skutków ubocznych. W skrajnych sytuacjach może dojść do przegrzania, odwodnienia, zmian rumieniowych, a także zespołu brązowego dziecka, jednak w większości przypadków jest to możliwe do uniknięcia.
